People will get a big relief
- આંતરરાષ્ટ્રીય બજારમાં ક્રૂડ ઓઈલના ભાવ જાન્યુઆરીથી નીચા સ્તરે હતા જે હવે ઘટીને $81 પર આવી ગયું. જેથી હવે ભારતમાં પેટ્રોલ ડિઝલના ભાવમાં ઘટાડો થઈ શકે છે.
દેશમાં વધતી મોંઘવારી (inflation) વચ્ચે એક રાહતના સમાચાર સામે આવ્યા છે. વોગતો મુજબ હવે ક્રૂડ ઓઈલની (Crude oil) કિંમતમાં ઘટાડાને કારણે દેશમાં પેટ્રોલ અને ડીઝલના ભાવમાં 14 રૂપિયા સુધીનો ઘટાડો થઈ શકે છે. આંતરરાષ્ટ્રીય બજારમાં (International market) ક્રૂડ ઓઈલના ભાવ જાન્યુઆરીથી નીચા સ્તરે છે. તે હવે ઘટીને $81 પર આવી ગયું છે. યુએસ ક્રૂડ (US Crude) પ્રતિ બેરલ 74 ડોલરની નજીક છે.
મહત્વનું છે કે ક્રૂડ ઓઈલના ભાવમાં નોંધપાત્ર ઘટાડાથી ભારતીય રિફાઈનરીઓ માટે ક્રૂડ ઓઈલની સરેરાશ કિંમતઘટીને બેરલ દીઠ $82 થઈ ગઈ છે. જોકે માર્ચમાં તે $112.8 હતી. આ મુજબ 8 મહિનામાં રિફાઈનિંગ કંપનીઓ માટે ક્રૂડ ઓઈલની કિંમતમાં $31 (27%)નો ઘટાડો થયો છે.
SMC ગ્લોબલના જણાવ્યા અનુસાર દેશની ઓઈલ કંપનીઓ ક્રૂડમાં દર $1ના ઘટાડા માટે રિફાઇનિંગ પર પ્રતિ લિટર 45 પૈસા બચાવે છે. તે મુજબ પેટ્રોલ-ડીઝલના ભાવ રૂ.14 થશે. પ્રતિ લીટર કરતા ઓછો હોવો જોઈએ.
તો શું કારણે પેટ્રોલ-ડીઝલના ભાવ ઘટશે ? ગુજરાત
- પેટ્રોલિયમ મંત્રી હરદીપ સિંહ પુરીએ કહ્યું હતું કે સરકારી ઓઈલ કંપનીઓએ પેટ્રોલના વેચાણ પર નફો કરવાનું શરૂ કરી દીધું છે. પરંતુ ડીઝલમાં હજુ પણ પ્રતિ લીટર 4 રૂપિયાનું નુકસાન થઈ રહ્યું છે. ત્યારથી બ્રેન્ટ ક્રૂડ લગભગ 10% સસ્તું થયું છે. આવી સ્થિતિમાં ડીઝલ પર પણ કંપનીઓ નફાકારક બની છે.
- દેશમાં પેટ્રોલ અને ડીઝલની વર્તમાન કિંમતો અનુસાર ક્રૂડ ઓઈલની ભારતીય ટોપલી બેરલ દીઠ $85ની આસપાસ હોવી જોઈએ, પરંતુ તે $82ની આસપાસ આવી ગઈ છે. આ કિંમતે ઓઇલ માર્કેટિંગ કંપનીઓ પ્રતિ બેરલ (159 લિટર) રિફાઇનિંગ પર લગભગ રૂ. 245 બચાવશે.
- એક પેટ્રોલિયમ નિષ્ણાતે જણાવ્યું હતું કે બ્રેન્ટ ઝડપથી $70 તરફ આગળ વધી રહ્યું છે. આનાથી ચોક્કસપણે પેટ્રોલ અને ડીઝલના ભાવમાં ઘટાડો થશે. પરંતુ તેમાં થોડો સમય લાગશે. તેલની આયાતથી રિફાઇનિંગ સુધીનું ચક્ર 30 દિવસનું છે. આંતરરાષ્ટ્રીય બજારમાં કિંમતમાં ઘટાડો થયાના એક મહિના બાદ તેની અસર જોવા મળી રહી છે.
મહત્વનું છે કે દેશમાં તેલના ભાવ છેલ્લા લગભગ 6 મહિનાથી લગભગ સ્થિર છે. જો કે જુલાઈમાં મહારાષ્ટ્રમાં પેટ્રોલ 5 રૂપિયા પ્રતિ લિટર અને ડીઝલ 3 રૂપિયા પ્રતિ લિટર સસ્તું થયું હતું. પરંતુ અન્ય રાજ્યોમાં કિંમતો યથાવત છે.
પેટ્રોલ-ડીઝલના ભાવનો મુખ્યત્વે કયા પરિબળો પર આધાર ?
- રૂપિયા સામે અમેરિકી ડોલરનો દર
- કાચા તેલની કિંમત
- દેશમાં ઇંધણની માંગ
- કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકારો દ્વારા વસૂલાત કર
ભારત કેટલું ક્રૂડ ઓઈલની આયાત કરે છે :
ભારત જરૂરિયાતના 85% કરતાં વધુ ક્રૂડ તેલ બહારથી ખરીદે છે. આની કિંમત આપણે ડોલરમાં ચૂકવવી પડશે. આવી સ્થિતિમાં ક્રૂડ ઓઈલની કિંમતમાં વધારો અને ડોલરની મજબૂતીથી પેટ્રોલ અને ડીઝલ મોંઘા થઈ ગયા છે. ક્રૂડ ઓઈલ બેરલમાં આવે છે. એક બેરલ એટલે 159 લિટર ક્રૂડ ઓઈલ.
આપણા દેશમાં પેટ્રોલ-ડીઝલના ભાવ કેવી રીતે નક્કી થાય છે ?
જૂન 2010 સુધી સરકાર પેટ્રોલની કિંમત નક્કી કરતી હતી અને દર 15 દિવસે તેમાં ફેરફાર થતો હતો. 26 જૂન, 2010 પછી સરકારે પેટ્રોલના ભાવ નક્કી કરવાનું કામ તેલ કંપનીઓ પર છોડી દીધું. એ જ રીતે ઓક્ટોબર 2014 સુધી સરકાર ડીઝલના ભાવ નક્કી કરતી હતી.
19 ઓક્ટોબર 2014થી સરકારે આ કામ તેલ કંપનીઓને સોંપી દીધું. હાલમાં ઓઈલ કંપનીઓ આંતરરાષ્ટ્રીય બજારમાં ક્રૂડ ઓઈલની કિંમત, એક્સચેન્જ રેટ, ટેક્સ, પેટ્રોલ અને ડીઝલના ટ્રાન્સપોર્ટેશન ખર્ચ અને અન્ય ઘણી બાબતોને ધ્યાનમાં રાખીને પેટ્રોલ અને ડીઝલની કિંમત રોજ નક્કી કરે છે.
આ પણ વાંચો :-