ISRO એ XPoSAT સેટેલાઈટ લોન્ચ કર્યું. ખાસ કરીને બ્લેક હોલ અને ન્યુટ્રોન તારાઓનો અભ્યાસ કરવા માટે ધ્યાનમાં રાખીને અદ્યતન ખગોળશાસ્ત્ર વેધશાળા શરૂ કરનાર દેશ વિશ્વનો બીજો દેશ બન્યો. આ સેટેલાઇટ બનાવવામાં લગભગ ૨૫૦ કરોડ રૂપિયાનો ખર્ચ થયો છે.
એક્સપોસેટ એક્સ-રે સ્ત્રોતો શોધવા અને બ્લેક હોલ્સની રહસ્યમય દુનિયાનો અભ્યાસ કરવામાં મદદ કરશે. આ મિશન લગભગ પાંચ વર્ષ સુધી ચાલશે. ઈન્ડિયન સ્પેસ રિસર્ચ ઓર્ગેનાઈઝેશન (ISRO) ચેન્નાઈથી લગભગ ૧૩૫ કિમી પૂર્વમાં સ્થિત સ્પેસ સેન્ટરથી સોમવારે સવારે ૯.૧૦ વાગ્યે એક્સપોઝેટ લોન્ચ કર્યું હતું. ધ્રુવીય સેટેલાઇટ લોન્ચ વ્હીકલ (PSLV)-C૫૮ રોકેટ એક્સપોસેટ તેની૬૦મી ઉડાન ભરશે અને અન્ય ૧૦ ઉપગ્રહોને પણ સાથે લઈને જશે તથા આ ઉપગ્રહોને પૃથ્વીની નીચલી ભ્રમણકક્ષામાં સ્થાપિત કરશે. લોન્ચ માટે ૨૫ કલાકનું કાઉન્ટડાઉન રવિવારે શરૂ થયું હતું.
એક્સ-રે ફોટોન અને તેમના ધ્રુવીકરણનો ઉપયોગ કરીને, XPoSAT નજીકના બ્લેક હોલ અને ન્યુટ્રોન તારાઓમાંથી રેડિયેશનનો અભ્યાસ કરવામાં મદદ કરશે. તેમાં POLIX અને XSPECT નામના બે પેલોડ છે.
સેટેલાઇટ POLIX પેલોડ થોમસન સ્કેટરિંગ દ્વારા આશરે ૫૦ સંભવિત કોસ્મિક સ્ત્રોતોમાંથી નીકળતા એનર્જી બેન્ડ 8-30keV માં એક્સ-રેના ધ્રુવીકરણને માપશે. તે કોસ્મિક એક્સ-રે સ્ત્રોતોના લાંબા ગાળાના સ્પેક્ટ્રલ અને ટેમ્પોરલનો અભ્યાસ કરશે. તે POLIX અને XSPECT પેલોડ્સ દ્વારા કોસ્મિક સ્ત્રોતોમાંથી એક્સ-રે ઉત્સર્જનનું ધ્રુવીકરણ અને સ્પેક્ટ્રોસ્કોપિક માપન પણ કરશે.
આ મિશનની સફળતા માટે ઈસરોના વૈજ્ઞાનિકોએ રવિવારે તિરુપતિ મંદિરમાં પૂજા કરી હતી. XPoSat નો હેતુ અવકાશમાં એક્સ-રે સ્ત્રોતોના ધ્રુવીકરણની તપાસ કરવાનો છે. ISRO સિવાય અમેરિકાની સ્પેસ એજન્સી નાસાએ ડિસેમ્બર ૨૦૨૧માં સુપરનોવા વિસ્ફોટના અવશેષો, બ્લેક હોલમાંથી નીકળતા કણો અને અન્ય ખગોળીય ઘટનાઓનો આવો જ સમાન અભ્યાસ કર્યો હતો.
આ પણ વાંચો :-
