દેશમાં થઈ રહેલા બાળ લગ્ન મુદ્દે સુપ્રીમ કોર્ટે ભારે નારાજગી વ્યક્ત કરી છે. સુપ્રીમ કોર્ટે શુક્રવારે (18મી ઓક્ટોબર) કડક શબ્દોમાં કહ્યું હતું કે, ‘પર્સનલ લો દ્વારા બાળ લગ્ન નિષેધ અધિનિયમને અટકાવી શકાય નહીં. બાળકો સાથે સંબંધિત લગ્ન એ પોતાની પસંદગીનો જીવનસાથી પસંદ કરવાની સ્વતંત્ર ઇચ્છાનું ઉલ્લંઘન છે. આનાથી તેમની પસંદગીના જીવનસાથી પસંદ કરવાનો વિકલ્પ ખતમ થઈ જાય છે.’
CJIએ કહ્યું, અમે પ્રિવેન્શન ઓફ ચાઈલ્ડ મેરેજ એક્ટ (PCMA)નો હેતુ જોયો અને સમજ્યો. કોઈપણ નુકસાન વિના સજા આપવાની જોગવાઈ છે, જે બિનઅસરકારક સાબિત થઈ છે. આપણે જાગૃતિ અભિયાનની જરૂર છે.
સુપ્રીમ કોર્ટે 10 જુલાઈના રોજ સુનાવણી બાદ નિર્ણય સુરક્ષિત રાખ્યો હતો. સોસાયટી ફોર એનલાઈટનમેન્ટ એન્ડ વોલન્ટરી એક્શન દ્વારા 2017માં અરજી દાખલ કરવામાં આવી હતી. એનજીઓએ આરોપ લગાવ્યો હતો કે બાળ લગ્ન નિષેધ અધિનિયમનો પત્ર અને ભાવનાથી અમલ કરવામાં આવતો નથી.
ચીફ જસ્ટિસ ડીવાય ચંદ્રચુડ આવતા મહિનાની 10મીએ નિવૃત્ત થઈ રહ્યા છે. આ પછી જસ્ટિસ સંજીવ ખન્ના દેશના નવા CJI હશે. આજે વહેલી સવારે જસ્ટિસ ડીવાય ચંદ્રચુડ, જસ્ટિસ બી પારડીવાલા અને જસ્ટિસ મનોજ મિશ્રાની બેન્ચે દેશમાં બાળ લગ્ન નિવારણ કાયદાના અસરકારક અમલીકરણ માટે અનેક માર્ગદર્શિકા જારી કરી હતી.
CJI બેન્ચે કહ્યું હતું કે પર્સનલ લો દ્વારા બાળ લગ્ન પ્રતિબંધક કાયદાને ખલેલ પહોંચાડી શકાય નહીં. આવા લગ્નો સગીરોના જીવનની પસંદગી કરવાની સ્વતંત્ર ઇચ્છાનું ઉલ્લંઘન છે. સત્તાવાળાઓએ બાળ લગ્ન અટકાવવા અને સગીરોના રક્ષણ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવું જોઈએ અને અંતિમ ઉપાય તરીકે અપરાધીઓને સજા કરવી જોઈએ.
જુલાઈ 2024 માં, આસામ સરકારની કેબિનેટે આસામ મુસ્લિમ નિકાહ અને છૂટાછેડા નોંધણી અધિનિયમ, 1935 ને બદલીને ફરજિયાત નોંધણી કાયદો રજૂ કરવાના બિલને મંજૂરી આપી હતી. 1935ના કાયદા હેઠળ, ખાસ શરતો હેઠળ નાની ઉંમરે લગ્નની મંજૂરી આપવામાં આવી હતી.
જુલાઈમાં બહાર પાડવામાં આવેલા ઈન્ડિયા ચાઈલ્ડ પ્રોટેક્શન રિપોર્ટમાં આસામ સરકારના બાળ લગ્નને કાબૂમાં લેવાના પ્રયાસોની પ્રશંસા કરવામાં આવી હતી. રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે કાનૂની કાર્યવાહી દ્વારા આસામમાં બાળ લગ્નના મામલાઓમાં ઘટાડો થયો છે. 2021-22 અને 2023-24 વચ્ચે રાજ્યના 20 જિલ્લાઓમાં બાળ લગ્નના કેસોમાં 81%નો ઘટાડો થયો છે.
આ પણ વાંચો :-
