12 જૂનના રોજ અમદાવાદમાં થયેલા એર ઇન્ડિયાની ફ્લાઇટ AI-171 ના ભયાનક અકસ્માત અંગેની પ્રારંભિક તપાસમાં ચોંકાવનારા ખુલાસા થઈ રહ્યા છે. અકસ્માતમાં 272 લોકોના જીવ ગયા હતા. આ અકસ્માત ફક્ત એક વિમાન દુર્ઘટના નથી, પરંતુ તે ભારતની ઉડ્ડયન સુરક્ષા પર પણ ગંભીર પ્રશ્નાર્થ ઊભા કરી રહ્યો છે.
ટેકઓફ બાદ તુરંત જ ભયાનક ખામી
એર ઇન્ડિયાની ફ્લાઇટ AI-171 અમદાવાદથી લંડન ગેટવિક માટે રવાના થઈ હતી. ટેકઓફ કર્યાની થોડીક જ સેકન્ડોમાં, અત્યાધુનિક માનવામાં આવતા બોઇંગ 787 ડ્રીમલાઇનર એરક્રાફ્ટમાં એક ટેકનિકલ ખામી સર્જાઈ. વિમાન માત્ર 625 ફૂટની ઊંચાઈ સુધી જ ઉડાન ભરી શક્યું અને પછી નિયંત્રણ ગુમાવી બેઠું, જેના કારણે તે મેડિકલ હોસ્ટેલની ઇમારત સાથે અથડાયું.
પ્રારંભિક તપાસમાં જાણવા મળ્યું છે કે વિમાન ઉડાન ભરતાની સાથે જ તેનું મુખ્ય એન્જિન નિષ્ફળ ગયું હતું. આ કારણે, વિમાન પૂરતી ઊંચાઈ મેળવી શક્યું ન હતું, ન તો પાઇલટ ‘ઇમરજન્સી ટર્ન’ લેવાનો કે સુરક્ષિત રીતે પાછા ફરવાનો કોઈ પ્રયાસ કરી શક્યો. બોઇંગ 787 માં RAM Air Turbine (RAT) નામની બેકઅપ સિસ્ટમ છે, જે આવી પરિસ્થિતિમાં કેટલીક મહત્વપૂર્ણ સિસ્ટમોને પાવર પૂરી પાડે છે. પરંતુ આ સિસ્ટમ ત્યારે જ કામ કરે છે જ્યારે વિમાન વધુ ઊંચાઈએ પહોંચે. જો વિમાન ઓછામાં ઓછા 3,600 ફૂટની ઊંચાઈએ પહોંચ્યું હોત, તો RAT સિસ્ટમ સક્રિય થઈ શકી હોત અને કદાચ વિમાનને પાછું ફેરવી શકાયું હોત. પરંતુ આ ઊંચાઈએ પહોંચતા પહેલા જ પાવર લોસ થવાને કારણે, વિમાન સીધું નીચે પડી ગયું.
બ્લેક બોક્સ મળી આવ્યું, બળતણમાં પાણીની શંકા?
નાગરિક ઉડ્ડયન મંત્રી રામ મોહન નાયડુએ પુષ્ટિ કરી છે કે ફ્લાઇટ ડેટા રેકોર્ડર (FDR) અને કોકપિટ વોઇસ રેકોર્ડર (CVR) મળી આવ્યા છે અને તે એરક્રાફ્ટ એક્સિડેન્ટ ઇન્વેસ્ટિગેશન બ્યુરો (AAIB) પાસે સુરક્ષિત છે. તપાસ એજન્સીએ સ્થળ પરથી પુરાવા એકત્રિત કર્યા છે અને હવે ડેટા વિશ્લેષણ ચાલી રહ્યું છે. બ્લેક બોક્સને વિદેશ મોકલવા અંગે હજુ કોઈ અંતિમ નિર્ણય લેવાયો નથી.
પ્રારંભિક તપાસમાં જાણવા મળ્યું છે કે પાઇલટે પરિસ્થિતિને સંભાળવા માટે શ્રેષ્ઠ પ્રયાસો કર્યા હતા. તેણે મેન્યુઅલ કંટ્રોલ સિસ્ટમથી નિયંત્રણ મેળવવાનો પ્રયાસ કર્યો, પરંતુ ખૂબ ઓછી ઊંચાઈને કારણે, તેની પાસે સમય અને જગ્યા બંને નહોતા.
તપાસકર્તાઓ હવે એ પણ જોઈ રહ્યા છે કે બળતણમાં કોઈ અશુદ્ધિ હતી કે નહીં, ખાસ કરીને પાણી. બળતણમાં પાણીની હાજરી એ એક જાણીતી સમસ્યા છે, જે ફ્લાઇટ દરમિયાન પાવર સિસ્ટમની નિષ્ફળતા અથવા એન્જિન બંધ થવા જેવી ઘટનાઓ તરફ દોરી શકે છે. જો કોઈ યાંત્રિક અથવા ઇલેક્ટ્રિક ખામીનું સીધું કારણ ન મળે, તો બળતણ ભેળસેળના આ સિદ્ધાંતને પ્રબળ માનવામાં આવશે. અકસ્માત પહેલાના 24 થી 48 કલાકની ફ્લાઇટ્સની ટેકનિકલ માહિતી, લોગ બુક અને ગ્રાઉન્ડ સ્ટાફ રિપોર્ટની તપાસ કરવામાં આવી રહી છે.
