ભારત-શ્રીલંકા વચ્ચેનો આ ડીલ ચીનને બહુ ચોંટશે, જાણો શું છે પૂરો પ્લાન

મુંબઈનું મઝગાંવ ડોક હવે શ્રીલંકામાં મોટો સોદો કરવા જઈ રહ્યું છે. મઝગાંવ ડોક શિપબિલ્ડર્સ લિમિટેડ (MDL) શ્રીલંકાની સૌથી મોટી શિપયાર્ડ કંપની, કોલંબો ડોકયાર્ડ PLC (CDPLC) માં નિર્ણાયક હિસ્સો ખરીદવા જઈ રહી છે. આ હિસ્સો લગભગ $53 મિલિયનનો હશે. આ પહેલી વાર છે જ્યારે સબમરીન અને યુદ્ધ જહાજો બનાવતી એક મોટી ભારતીય શિપયાર્ડ વિદેશમાં કોઈ કંપની ખરીદી રહી છે. આનાથી ભારતને હિંદ મહાસાગર ક્ષેત્ર (IOR) માં મજબૂત સ્થાન મળશે. શ્રીલંકાની શિપયાર્ડ કંપની સાથેનો આ સોદો ચોક્કસપણે ચીનને નુકસાન પહોંચાડશે.

ચીન માટે આ એક મોટો ફટકો કેમ છે?
ચીન પહેલાથી જ શ્રીલંકામાં પોતાની હાજરી નોંધાવવામાં વ્યસ્ત છે. ચીની નૌકાદળ હિંદ મહાસાગરમાં પોતાની તાકાત વધારવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે. તે આ ક્ષેત્રમાં પોતાના જહાજો માટે જગ્યાઓ પણ શોધી રહી છે. ડ્રેગનનું આ પગલું ભારત માટે એક મુખ્ય સુરક્ષા પડકાર તરીકે ઉભરી આવ્યું છે. આવી સ્થિતિમાં, મઝગાંવ ડોકનો આ સોદો ભારતને આ ક્ષેત્રમાં મજબૂત પગપેસારો પૂરો પાડશે. શ્રીલંકામાં ચીનની વ્યૂહાત્મક ઘૂસણખોરી વચ્ચે આ એક મોટું પગલું છે.

MDL ની લંકા યોજના શું છે?
માઝાગોન ડોક શિપબિલ્ડર્સ લિમિટેડ (MDL) આ રોકાણ બે રીતે કરશે. કેટલાક નવા શેર જારી કરવામાં આવશે અને કેટલાક શેર ઓનોમિચી ડોકયાર્ડ કંપની લિમિટેડ પાસેથી ખરીદવામાં આવશે. ઓનોમિચી ડોકયાર્ડ કંપની લિમિટેડ હાલમાં CDPLC ની સૌથી મોટી શેરહોલ્ડર છે. એવી અપેક્ષા છે કે બધી કાનૂની પ્રક્રિયાઓ પૂર્ણ થયા પછી, CDPLC માઝાગોન ડોક શિપબિલ્ડર્સ લિમિટેડ (MDL) ની પેટાકંપની બનશે.

મઝગાંવ ડોકના ચેરમેને શું કહ્યું
મઝગાંવ ડોકના ચેરમેન અને મેનેજિંગ ડિરેક્ટર કેપ્ટન જગમોહે જણાવ્યું કે CDPLC માં હિસ્સો ખરીદવાનો નિર્ણય એક ‘પ્રવેશદ્વાર’ છે. આનાથી શિપયાર્ડ પહેલા પ્રાદેશિક સ્તરે અને પછી વૈશ્વિક સ્તરે એક મોટી શિપબિલ્ડિંગ કંપની બનવાનું સ્વપ્ન પૂર્ણ કરી શકશે. કેપ્ટન જગમોહને કહ્યું કે કોલંબો પોર્ટ પર કોલંબો ડોકયાર્ડ PLC (CDPLC) ના સારા સ્થાન, તેની ક્ષમતા અને પ્રાદેશિક સ્તરે મજબૂત પકડને કારણે, MDL દક્ષિણ એશિયામાં એક મહત્ત્વપૂર્ણ કંપની બનશે. આનાથી આપણને વૈશ્વિક શિપયાર્ડ બનવામાં પણ મદદ મળશે.

MDL અને CDPLC વચ્ચેનો આ સોદો કેમ મહત્વપૂર્ણ છે?
CDPLC ને જહાજ નિર્માણ અને સમારકામમાં 50 વર્ષથી વધુનો અનુભવ છે. માઝગાંવ ડોક શિપબિલ્ડર્સ લિમિટેડ (MDL) ના એક અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે CDPLC એ જાપાન, નોર્વે, ફ્રાન્સ, UAE, ભારત તેમજ આફ્રિકન દેશો માટે ઘણા પ્રકારના જહાજો બનાવ્યા છે. આમાં કેબલ નાખવાના જહાજો, ટેન્કરો અને પેટ્રોલ બોટનો સમાવેશ થાય છે. હાલમાં, CDPLC પાસે $300 મિલિયનથી વધુના ઓર્ડર છે. આમાં કેબલ નાખવાના જહાજો, બહુહેતુક જહાજો અને ફ્લીટ જહાજોનો સમાવેશ થાય છે.

મઝગાંવ ડોક શિપબિલ્ડર્સ લિમિટેડ ભારતમાં સારું કામ કરી રહી છે
MDL ભારતમાં પણ સારું કામ કરી રહી છે. જર્મન કંપની થિસેનક્રુપ મરીન સિસ્ટમ્સ (TKMS) સાથે મળીને, MDL ભારતીય નૌકાદળ માટે છ નવી ડીઝલ-ઇલેક્ટ્રિક સબમરીન બનાવવાનો એક મોટો પ્રોજેક્ટ મેળવવા જઈ રહી છે. આ સબમરીનમાં લેન્ડ એટેક ક્રુઝ મિસાઇલ અને એર ઇન્ડિપેન્ડન્ટ પ્રોપલ્શન (AIP) હશે. AIP આ સબમરીનને લાંબા સમય સુધી પાણીની અંદર રહેવા સક્ષમ બનાવશે.

કંપની સંરક્ષણ મંત્રાલયના આ પ્રોજેક્ટ પર છે
સંરક્ષણ મંત્રાલયે થોડા વર્ષો પહેલા આ પ્રોજેક્ટને મંજૂરી આપી હતી, જ્યારે તેનો પ્રારંભિક ખર્ચ લગભગ રૂ. 43,000 કરોડ હતો. હવે આ ખર્ચ વધીને લગભગ રૂ. 70,000 કરોડ થશે. આનો અર્થ એ છે કે સબમરીન બનાવવા માટે વધુ પૈસા ખર્ચવામાં આવશે. MDL ને બીજો મોટો કોન્ટ્રાક્ટ મળવા જઈ રહ્યો છે. તે ફ્રાન્સ પાસેથી મળેલી ટેકનોલોજી સાથે વધુ ત્રણ સ્કોર્પિન સબમરીન બનાવશે.

વધુ ત્રણ સ્કોર્પિયન સબમરીન બનાવવાના સોદા પર નજર
આ સબમરીનમાં AIP પણ હશે. આનો ખર્ચ લગભગ 38,000 કરોડ રૂપિયા થશે. જો આ ત્રણ નવી સબમરીન બનાવવા માટે મંજૂરી આપવામાં આવે છે, તો તે MDL દ્વારા 23,000 કરોડ રૂપિયાથી વધુના ખર્ચે બનાવવામાં આવેલી છ સ્કોર્પીન અથવા કલવરી-ક્લાસ સબમરીનમાં ઉમેરો કરશે. આનો અર્થ એ છે કે MDL ભારતીય નૌકાદળને વધુ શક્તિશાળી બનાવવામાં મદદ કરી રહ્યું છે.