મંગળવારે (25 માર્ચ) ન્યૂઝીલેન્ડના રિવર્ટન કિનારે 7 ની તીવ્રતાનો શક્તિશાળી ભૂકંપ નોંધાયો હતો. યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ જીઓલોજિકલ સર્વે (USGS) એ X (અગાઉ ટ્વિટર) પર એક પોસ્ટ દ્વારા આ ભૂકંપ વિશે માહિતી શેર કરી હતી. ભૂકંપ રિવર્ટનથી 159 કિલોમીટર પશ્ચિમ-દક્ષિણપશ્ચિમ (WSW) દૂર અનુભવાયો હતો. તેનું કેન્દ્ર જમીનથી 10 કિલોમીટર (6.21 માઇલ) ની ઊંડાઈએ હતું.
ન્યૂઝીલેન્ડમાં 7 ની તીવ્રતાના ભૂકંપ પછી મોટાભાગના અસરગ્રસ્ત વિસ્તારો સુરક્ષિત છે. ન્યૂઝીલેન્ડની કટોકટી વ્યવસ્થાપન એજન્સી મૂલ્યાંકન કરી રહી છે કે શું ભૂકંપ સુનામીનો ખતરો ઉભો કરી શકે છે. એજન્સીએ કહ્યું છે કે જો સુનામીની સ્થિતિ સર્જાય તો દેશ સુધી પહોંચવામાં ઓછામાં ઓછો એક કલાક લાગશે.
ધરતીકંપ એ કુદરતી ઘટના છે જે પૃથ્વીની સપાટી પર થાય છે, મુખ્યત્વે પૃથ્વીની આંતરિક રચનામાં થતા તણાવ અને પ્રવૃત્તિઓને કારણે. ભારતમાં ભૂકંપનું મુખ્ય કારણ હિમાલય ક્ષેત્રમાં થતી ટેક્ટોનિક પ્રવૃત્તિઓ છે. અહીં તણાવ ભારતીય પ્લેટ અને યુરેશિયન પ્લેટ વચ્ચેની અથડામણને કારણે છે. આ જ કારણ છે કે ઉત્તરાખંડ, હિમાચલ પ્રદેશ, જમ્મુ અને કાશ્મીર અને ઉત્તર-પૂર્વ ભારત ભૂકંપ પ્રત્યે સંવેદનશીલ છે. મહત્વનું છે કે, ટેક્ટોનિક પ્લેટો વચ્ચે તેમની હિલચાલ, અથડામણ, ઉદય અને પતનને કારણે સતત તણાવ રહે છે. આનાથી ઉર્જા ઉત્પન્ન થાય છે, તેથી જો હળવા ભૂકંપ આવતા રહે, તો આ ઉર્જા મુક્ત થતી રહે છે અને મોટા ભૂકંપની શક્યતા રહે છે. જો આ પ્લેટો વચ્ચેનું તણાવ વધારે હોય, તો ઉર્જા દબાણ પણ વધે છે અને તે ઝડપથી એકસાથે બહાર આવવાનો પ્રયાસ કરે છે, જેના કારણે ક્યારેક ભયંકર ભૂકંપ આવવાની શક્યતા રહે છે.
કેટલું તીવ્ર, કેટલું જોખમી?
ભૂકંપ કેટલો ખતરનાક છે? તે રિક્ટર સ્કેલ પર માપવામાં આવે છે. ભૂકંપમાં, રિક્ટર સ્કેલનો દરેક સ્કેલ અગાઉના સ્કેલ કરતા ૧૦ ગણો વધુ ખતરનાક હોય છે.
- ૦ થી ૧.૯ ની તીવ્રતાવાળા ધરતીકંપ માત્ર સિસ્મોગ્રાફ દ્વારા શોધી શકાય છે.
- જ્યારે ૨ થી ૨.૯ ની તીવ્રતાનો ભૂકંપ આવે છે, ત્યારે થોડું કંપન થાય છે.
- જ્યારે૩ થી ૩.૯ની તીવ્રતાનો ભૂકંપ આવે છે ત્યારે એવું લાગે છે કે જાણે કોઈ ટ્રક ત્યાંથી પસાર થઈ ગઈ હોય.
- ૪ થી ૪.૯ની તીવ્રતાના ભૂકંપમાં વિન્ડો તૂટી શકે છે. દિવાલો પર લટકતી ફ્રેમ્સ પડી શકે છે.
- ૫ થી ૫.૯ની તીવ્રતાના ભૂકંપમાં ઘરનું ફર્નિચર હલી શકે છે.
- ૬ થી ૬.૯ ની તીવ્રતાનો ધરતીકંપ ઇમારતોના પાયામાં તિરાડ પડી શકે છે, જેનાથી ઉપરના માળને નુકસાન થાય છે.
- જ્યારે ૭ થી ૭.૯ની તીવ્રતાનો ભૂકંપ આવે છે ત્યારે ઇમારતો ધરાશાયી થાય છે.
- ૮ થી ૮.૯ની તીવ્રતાના ભૂકંપમાં ઈમારતો તેમજ મોટા પુલ ધરાશાયી થઈ શકે છે.
- ૯ કે તેથી વધુ તીવ્રતાનો ધરતીકંપ મોટાપાયે વિનાશનું કારણ બને છે. જો કોઈ ખેતરમાં ઊભું હોય, તો તે પૃથ્વીને ધ્રુજારી જોશે. જો સમુદ્ર નજીક છે, તો સુનામી આવી શકે છે.
