બિહારમાં એક વ્યક્તિની આંખમાંથી દાંત નીકળી ગયો, શું છે આખો મામલો?

પટના સ્થિત ઇન્દિરા ગાંધી ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ મેડિકલ સાયન્સ (IGIMS) માં એક ચોંકાવનારો કિસ્સો પ્રકાશમાં આવ્યો. સિવાન જિલ્લાના રહેવાસી 42 વર્ષીય રમેશે ગયા વર્ષે ઓક્ટોબરમાં પોતાના ઉપરના દાંતમાંથી લોહી નીકળવાની ફરિયાદ કરી હતી. જ્યારે ગામમાં રહેતા રમેશે સ્થાનિક ડૉક્ટરની સલાહ લીધી, ત્યારે તેમણે રમેશની સારવાર કરી અને ડિસેમ્બર 2024 સુધીમાં રમેશ સંપૂર્ણપણે સ્વસ્થ થઈ ગયો. પરંતુ માર્ચ 2025 માં, રમેશને લાગ્યું કે તેની જમણી આંખ અને દાંત વચ્ચે, એટલે કે તેના ગાલ પર, એક ગઠ્ઠો છે. રમેશે ફરીથી સ્થાનિક ડૉક્ટરનો સંપર્ક કર્યો, આ વખતે ડૉક્ટરે રમેશને સલાહ માટે પટના જવાની સલાહ આપી.

રમેશે જણાવ્યું, “ગઠ્ઠાને કારણે, મારી દ્રષ્ટિ ઝાંખી પડી ગઈ હતી અને મારા માથાના જમણા ભાગમાં દુખાવો થતો હતો. આનાથી ચક્કર આવતા અને સુસ્તી આવતી હતી, તેથી મને હંમેશા ઊંઘ આવવાનું મન થતું હતું.”

“મારું બધું કામ બરબાદ થઈ રહ્યું હતું. ત્યારબાદ મેં જૂનમાં IGIMS ખાતે દંત ચિકિત્સકની સલાહ લીધી. ડૉક્ટરે મારું CBCT સ્કેન કરાવ્યું. પછી ખબર પડી કે મારી આંખમાં એક દાંત છે. 11 ઓગસ્ટના રોજ, ડૉક્ટરોએ મારું ઓપરેશન કર્યું. હું હવે સંપૂર્ણપણે સ્વસ્થ છું.” CBCT એટલે કોન બીમ કમ્પ્યુટેડ ટોમોગ્રાફી. સરળ શબ્દોમાં કહીએ તો, તે એક પ્રકારનો એક્સ-રે છે. તે મેક્સિલોફેસિયલ વિસ્તારનો એક્સ-રે લઈને 3D છબીઓ બનાવે છે

દર્દીએ કયા લક્ષણો દર્શાવ્યા?
શરૂઆતમાં, દર્દીએ દાંતમાંથી લોહી નીકળવાની ફરિયાદ કરી. થોડા સમય પછી, તેણે જોયું કે તેના ચહેરા પર એક ગાંઠ બની રહી છે. આ પછી, ઘણી સમસ્યાઓ વધવા લાગી, તેની આંખોની નજીક સોજો, ઝાંખી દ્રષ્ટિ, માથાના જમણા ભાગમાં સતત દુખાવો, ચક્કર અને થાક, હંમેશા ઊંઘ આવતી. આ લક્ષણો એટલા ગંભીર બન્યા કે દર્દીના સામાન્ય જીવન અને કાર્ય પર અસર થવા લાગી.

તપાસમાં ચોંકાવનારું સત્ય બહાર આવ્યું
જ્યારે દર્દીનું CBCT સ્કેન (કોન બીમ CT સ્કેન) કરવામાં આવ્યું, ત્યારે ડોકટરોને જાણવા મળ્યું કે દાંતના મૂળ તેની આંખ (ફ્લોર ઓફ ઓર્બિટ) નીચે ઉગી ગયા હતા. દાંતનો ઉપરનો ભાગ (ક્રાઉન) મેક્સિલરી સાઇનસ સુધી પહોંચી ગયો હતો. આ દાંત તેની સામાન્ય જગ્યાએ ન હોવાથી, શરીરે તેને વિદેશી શરીર માન્યું અને તેની આસપાસ એક ફોલ્લો બનાવ્યો. આ ફોલ્લો ચહેરા પર સોજો અને હાડકાં પીગળવાનું મુખ્ય કારણ બન્યું.

આવું કેમ થયું?
નિષ્ણાત ડોકટરો માને છે કે આ વિકાસલક્ષી વિસંગતતા છે. જ્યારે બાળક ગર્ભાશયમાં હોય છે અને તેનો ચહેરો અને દાંત વિકાસ પામતા હોય છે, ત્યારે ક્યારેક દાંત બનાવતા તત્વો તેમની યોગ્ય જગ્યાએ રહેતા નથી અને અન્ય ભાગોમાં જતા રહે છે. આ કિસ્સામાં, તે જ તત્વ આંખની નીચે ગયું અને દાંતમાં વિકસિત થયું.

સર્જરી કેટલી મુશ્કેલ હતી?
દાંત આંખના ખૂબ જ નાજુક ભાગમાં (ભ્રમણકક્ષાના ફ્લોર) હોવાથી અને ઘણી મહત્વપૂર્ણ ચેતાઓ ત્યાંથી પસાર થતી હોવાથી, આ સર્જરી ખૂબ પડકારજનક હતી. ડોકટરોએ નક્કી કર્યું કે બાહ્ય ચીરાને બદલે, મોંની અંદર ચીરા (ઇન્ટ્રા ઓરલ સર્જરી) કરીને દાંત દૂર કરવો જોઈએ જેથી ચહેરા પર કોઈ ડાઘ ન રહે. આ સર્જરી લગભગ 10-12 ટાંકા લગાવીને પૂર્ણ કરવામાં આવી. ઓપરેશન પછી, દર્દીની દૃષ્ટિ એકદમ સામાન્ય છે અને તેનો ચહેરો પણ સામાન્ય દેખાય છે.

આવા કિસ્સા કેટલા દુર્લભ છે?
મેક્સિલોફેસિયલ સર્જનોના મતે, ભારતમાં અત્યાર સુધીમાં આવા ફક્ત 2-3 કેસ નોંધાયા છે. 2020 માં ચેન્નાઈમાં પણ આવો જ એક કેસ નોંધાયો હતો. તબીબી ભાષામાં, આ સ્થિતિને એક્ટોપિક ટૂથ (ખોટી જગ્યાએ ઉગાડવામાં આવેલ દાંત) અથવા સુપરન્યુમરરી ટૂથ (વધારાના દાંત) કહેવામાં આવે છે.