ઓસ્ટ્રેલિયાની પ્રતિષ્ઠિત લોવી ઇન્સ્ટિટ્યૂટે તેમનો વાર્ષિક એશિયા પાવર ઇન્ડેક્સ 2025 જાહેર કર્યો છે, જે એશિયાના 27 દેશોની સેના, આર્થિક, રાજદ્વારી અને સાંસ્કૃતિક પ્રભાવનું વિગતવાર મૂલ્યાંકન કરે છે. આ રિપોર્ટમાં પ્રાદેશિક શક્તિમાં મોટા ફેરફારો પર પ્રકાશ પાડવામાં આવ્યો છે, જેમાં ચીન એશિયાની પ્રમુખ શક્તિ તરીકે ઉભરી રહ્યું છે.
ભારત સતત ઉપર વધી રહ્યું છે અને યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ ઓફ અમેરિકાના પ્રભાવમાં પાછલા વર્ષોની તુલનામાં ઘટાડો નોંધાયો છે. આ રિપોર્ટ આઠ ક્ષેત્રો (સૈન્ય ક્ષમતા, રક્ષા નેટવર્ક, આર્થિક તાકાત, રાજદ્વારી પ્રભાવ, સાંસ્કૃતિક પહોંચ, સ્થિતિસ્થાપકતા અને ભવિષ્યના સંસાધન ક્ષમતા)ના આધારે દેશોનું રેન્ક કરે છે. આ રિપોર્ટમાં પાકિસ્તાન ટોપના 10ની બહાર આવે છે અને તેને 16મું સ્થાન આપવમાં આવ્યું છે.
વિશ્વના 10 સૌથી પાવરફૂલ દેશો
- યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ ઓફ અમેરિકા (US) 80.5 સુપર પાવર
- ચીન 73.7 સુપર પાવર
- ભારત 40.0 મેજર પાવર
- જાપાન 38.8 મિડલ પાવર
- રશિયા 32.1 મિડલ પાવર
- ઓસ્ટ્રેલિયા 31.8 મિડલ પાવર
- દક્ષિણ કોરિયા 31.5 મિડલ પાવર
- સિંગાપોર 26.8 મિડલ પાવર
- ઇન્ડોનેશિયા 22.5 મમિડલ પાવર
- મલેશિયા 20.6 મિડલ પાવર
ભારતની વધતી શક્તિ
આ રિપોર્ટમાં એશિયામાં ભારતના વધતા પ્રભાવ પર પ્રકાશ પાડે છે. 2025માં ભારતે 40.0 ના સ્કોર સાથે ‘મેજર પાવર’ (Major Power) સ્થિતિની સીમા પાર કરી લીધી છે. રિપોર્ટ અનુસાર, ભારતનો આ ઉદય તેની મજબૂત આર્થિક વૃદ્ધિ અને વધતી લશ્કરી ક્ષમતાઓ દ્વારા પ્રેરિત છે. જો કે, ભારતનો લશ્કરી અને સંસાધન વૃદ્ધિ મહત્વપૂર્ણ રહી છે, પરંતુ તેનો રાજદ્વારી અને આર્થિક પ્રભાવ હજુ સુધી તેની ક્ષમતાઓમાં વૃદ્ધિ સાથે સંપૂર્ણપણે મેળ ખાતો નથી, જે વધુ વિસ્તરણ માટે અપાર સંભાવના દર્શાવે છે.
માત્ર યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ ઓફ અમેરિકા અને ચીન જ “સુપરપાવર” શ્રેણીમાં સૂચિબદ્ધ છે. અમેરિકા હુજ પણ ટોપ પર છે, પરંતુ એશિયા પાવર ઇન્ડેક્સ 2018માં લોન્ચ થયા બાદ તેનો સૌથી ઓછો પ્રભાવ સ્કોર બતાવી રહ્યું છે. વિશ્લેષકો તેનો શ્રેય ટ્રમ્પ વહીવટ દરમિયાન લેવામાં આવેલા નીતિગત નિર્ણયોને આપે છે, જેને એશિયામાં અમેરિકી પ્રભાવ માટે ચોખ્ખી નકારાત્મક તરીકે વર્ણવવામાં આવ્યા છે.
ચીન સતત યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ ઓફ અમેરિકાની સાથે અંતર ઘટાડી રહ્યું છે, 2020 પછીના અંતરનો માર્જિન તેના સૌથી નીચા સ્તરે પહોંચી ગયો છે.
રશિયાની સ્થિતિ મજબૂત
2019 પછી પહેલીવાર રશિયાએ એશિયામાં પોતાનું સ્થાન મજબૂત બનાવ્યું છે. યુક્રેન યુદ્ધ પછી લાદવામાં આવેલા પ્રતિબંધોને કારણે તેણે ગુમાવેલો પ્રભાવ પાછો મેળવ્યો છે. મોસ્કોની વધતી પ્રાદેશિક હાજરી મોટાભાગે ચીન અને ઉત્તર કોરિયા સાથેની તેની વ્યૂહાત્મક રક્ષા અને આર્થિક ભાગીદારી માટે જવાબદાર ઠેરવવામાં આવી છે. રશિયાએ 2024માં ઓસ્ટ્રેલિયા સામે ગુમાવેલું પોતાનું 5મું સ્થાન પાછું મેળવ્યું છે.
જાપાનનો પ્રભાવમાં અન્ય મધ્યમ શક્તિઓની તુલનામાં વધ્યો છે. આ મજબૂત આર્થિક, તકનીકી અને રાજદ્વારી પહેલને દર્શાવે છે, જે ટોક્યોને એશિયાના બદલાતા શક્તિ ગતિશીલતામાં વધુ સક્ષમ ખેલાડી તરીકે સ્થાન આપે છે. દક્ષિણ કોરિયા અને ઓસ્ટ્રેલિયા જેવા દેશો મધ્યમ શક્તિઓ તરીકે વધુને વધુ મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી રહ્યા છે.
